หมึกพอลในตลาดหุ้น...ดร. นิเวศน์ เหมวชิรวรากร

การแข่งขันฟุตบอลโลกได้จบลงแล้วพร้อมกับชัยชนะและการเป็น “ฮีโร” ของนักเตะทีมสเปนและ “หมึกพอล” ปลาหมึกยักษ์ที่สามารถทำนายผลการแข่งขันฟุตบอลโลกได้ถูกต้องติดต่อกัน 8 ครั้งตลอดการแข่งขัน

หลายคนคงคิดว่าปลาหมึกยักษ์ชื่อพอลดังกล่าวมี “ญาณ” พิเศษที่ทำให้มันสามารถทำนายผลได้ถูกต้องแต่ก็อาจจะยังงง ๆ อยู่ว่ามันทำได้อย่างไรเนื่องจากมันเป็นสัตว์ที่ไม่ได้มีความรู้อะไรเกี่ยว กับฟุตบอล สิ่งที่มันทำอยู่ก็คือการเลือกกินหอยในกล่องใบหนึ่งจากกล่องสองใบที่คนเอาไป วางไว้ให้มันเท่านั้น สำหรับคนที่ “มีเหตุผล” แล้ว พวกเขาคิดว่านี่เป็นเรื่องบังเอิญ หรือ “ฟลุ๊ค”


แต่ถ้าสมมุติว่าแทนที่จะเป็นปลาหมึก ผู้ที่ทำนายการแข่งขันนั้นเป็นคนจริง ๆ ที่ชื่อว่า “พอล” และสามารถทำนายการแข่งขันฟุตบอลโลกถูกต้องถึง 8 ครั้งติดต่อกันแบบหมึกพอล อะไรจะเกิดขึ้น?

พอลคงเป็น “ฮีโร” จริง ๆ ในสายตาของคนทั้งโลกที่ “บ้าฟุตบอล” และต่างก็ “ทำนาย” กันอยู่ในใจว่าใครจะชนะในแต่ละแมทซ์การแข่งขัน พอลคงกลายเป็น “เซียน” ฟุตบอลระดับโลกที่นักพนันบอลต้องติดตามเพื่อที่จะ “แทง” บอลตามที่พอลทำนายไว้ เพราะคนคงจะเชื่อว่าพอลมีความสามารถพิเศษในการวิเคราะห์ว่าทีมไหนมีความ สามารถสูงกว่าทีมไหนหลังจากทายถูกมาถึง 8 ครั้งติดต่อกัน

แต่พอลเป็นเซียนบอลแน่หรือ? หรือพอลก็ “ฟลุ๊ค” แบบเดียวกับหมึกพอล และถ้าเป็นอย่างนั้น การทำนายบอลในอนาคตของพอลก็จะไม่แม่น และคนที่แทงบอลหรือเล่นพนันบอลตาม “เซียนพอล” ก็อาจจะ “เจ๊ง” ได้ อะไรเป็นตัวที่จะบอกว่าพอลนั้นเป็นเซียนตัวจริงหรือเป็นแค่คนที่ “ฟลุ๊ค” ทายบอลได้ถูกต้องแบบเดียวกับปลาหมึกพอล

เรามาดูว่าโอกาสที่คนไม่มีความรู้แต่ทายผลการแข่งขันได้ถูกต้องถึง 8 ครั้งติดต่อกันนั้นมีอยู่กี่เปอร์เซ็นต์ นี่เป็นเรื่องของสถิติซึ่งผมคำนวณมาได้ว่าเท่ากับ 0.39% นั่นก็คือ ถ้ามีคน 1,000 คน ที่ไม่มีความรู้และความสามารถในการทำนายเลยมาทำนาย ก็จะมีประมาณ 3.9 หรือ 4 คน ที่สามารถทายถูกได้ 8 ครั้งติดต่อกัน หรือถ้าเอาปลาหมึกยักษ์มา 1,000 ตัวมาทำนายบอลโลก ก็จะมีประมาณ 4 ตัว ที่ทายบอลโลกถูกต้อง 8 ครั้งติดต่อกัน หมึกพอลก็อาจจะเป็นตัวหนึ่งในนั้น เขาก็อาจจะไม่ได้สถานะของการเป็น “ฮีโร” อย่างที่เป็นอยู่ และอาจจะถูกจับไปทำอาหารหลังจากเสร็จ “งานแสดง” ก็ได้

สำหรับคุณพอลที่เป็น “เซียนบอล” นั้น สถิติที่เป็น 4 ใน 1,000 คนที่ทำนายผลบอลได้ถูกต้อง 8 ครั้งติดต่อกันนั้น ถามว่า นี่เป็นเรื่อง “ฟลุ๊ค” หรือเป็นเรื่องของฝีมือ?

คำตอบของผมก็คือ อาจเป็นได้ทั้ง 2 อย่าง เพราะโอกาส 4 ใน 1,000 นั้น ไม่ใช่เรื่องที่แทบเป็นไปไม่ได้ ลองนึกถึงการถูกหวยเลข 3 ตัว ซึ่งมีโอกาสเพียง 1 ใน 1,000 นั้น ก็ไม่ใช่เรื่องที่เป็นไปได้ยากอะไร ในขณะเดียวกัน จะบอกว่าพอลนั้นไม่ได้มีฝีมือแต่เป็นเรื่อง “ฟลุ๊ค” ก็เป็นเรื่องที่ “ดูแคลน” ฝีมือเขามากเกินไป เหนือสิ่งอื่นใด พอลมีการ “วิเคราะห์และให้เหตุผล” อย่างน่าเชื่อถือ มีหลักวิชาและสถิติประกอบเพียบ ไม่ได้วิเคราะห์มั่ว ๆ หรืออธิบายอะไรไม่ได้แบบหมึกพอล ดังนั้น สำหรับตัวพอลเองแล้ว ไม่มีคำว่า “ฟลุ๊ค” ในวงการนี้

สำหรับผม การที่จะบอกว่าพอลมีฝีมือ “สุดยอด” หรือพอลนั้นแค่ “ฟลุ๊ค” เป็นเรื่องที่ยังบอกไม่ได้ด้วยสถิติระดับนี้ บางที ถ้าพอลสามารถทำนายได้ถูกซัก 13 ครั้งติดต่อกันซึ่งมีโอกาสเกิดขึ้นโดยบังเอิญเพียง 1 ใน 10,000 ผมอาจจะสรุปได้อย่างมั่นใจว่าสิ่งที่พอลทำได้นั้นเกิดจากฝีมือล้วน ๆ และนี่ก็คงเป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมหมึกพอลถึงไม่ทำนายต่อหลังจากที่เป็น “ฮีโร่” ไปแล้ว เพราะถ้าทำนายต่อ ผลอาจจะออกมาผิด และคนก็จะเลิกนับถือหมึกพอล เพราะเชื่อว่าที่ผ่านมานั้นเป็นเรื่องฟลุ๊ค

ผมพูดมายืดยาวเพื่อที่จะเข้าถึงเรื่องที่ผมต้องการพูดถึงจริง ๆ นั่นก็คือ เรื่องของการลงทุนในตลาดหุ้น เพราะการลงทุนในตลาดหุ้นเองก็มีเรื่องราวของการ “ทำนาย” หรือการเลือกซื้อหุ้นลงทุนของนักลงทุนแต่ละคน พูดง่าย ๆ ในวงการหุ้นเองก็มีคนอย่าง “พอล” เต็มไปหมด คนที่เข้ามาในตลาดหุ้นไม่กี่ปีแต่ทำผลตอบแทนการลงทุนได้อย่าง “สุดยอด” ปีละเป็นหลายสิบหรือแม้แต่ร้อยเปอร็เซ็นต์โดยเฉลี่ย และเมื่อข่าวหรือข้อมูลนี้ออกไป พอลก็กลายเป็น “ฮีโร่” ในตลาดหุ้นหรือในวงการลงทุน พอลทำนายหุ้นหรือซื้อหุ้นตัวไหนหุ้นนั้นก็ปรับตัวขึ้นอย่างโดดเด่น คนเชื่อกันว่าสิ่งที่เกิดขึ้นเป็น “ฝีมือ” ของพอลล้วน ๆ สำหรับตัวพอลเองนั้น ไม่มีข้อสงสัยเลยว่าเขาทำสำเร็จได้เพราะ “ฟลุ๊ค” ทุกอย่างเกิดจากการวิเคราะห์พิจารณามาเป็นอย่างดี มีวิชาการและเท็คนิคการเลือกหุ้นเฉพาะตัว เป็นเรื่องของฝีมือ 100%

แต่ผมเองก็อยากจะเตือนว่า เป็นไปได้เช่นกันว่า การทำนายได้ถูกต้องและทำให้ได้ผลตอบแทนมโหฬารในอดีตที่ผ่านมานั้น เป็นเรื่องบังเอิญหรือ “ฟลุ๊ค” และถ้าเป็นเช่นนั้นจริง ในอนาคต “พอล” ก็อาจจะพลาดหรือไม่สามารถประสบความสำเร็จอย่างที่ผ่านมา ประวัติศาสตร์การลงทุนของนักลงทุนทั้งที่มีการบันทึกและที่ไม่มีการพูดถึง นั้นมีมากมายที่แสดงให้เห็นว่า การ “ประสบความสำเร็จ” ในช่วงเริ่มต้นของชีวิตการลงทุนนั้นมีมากมายและเป็นเรื่องปกติ แต่คนที่จะประสบความสำเร็จจริง ๆ ในระยะยาวมากนั้น เป็นข้อยกเว้น และคนเหล่านี้เท่านั้นที่จะถูกจารึกไว้ว่าเป็น “เซียน” ที่แท้จริง ไม่ใช่ “หมึกพอลในตลาดหุ้น”

บทความนี้ลงในThaiVI.comเมื่อ 17 กรกฎาคม 2553