งาน(ไม่)ทำเงิน

เมื่อผมอุทิศตนเป็น Value Investor เต็มตัว สิ่งที่เปลี่ยนแปลงไปมากที่สุด คือ เรื่อง ความคิด ที่สำคัญที่สุดก็ คือ การมองภาพที่ใหญ่ขึ้นและใหญ่ที่สุดในทุกๆ เรื่อง ผมคิดว่าถ้าภาพใหญ่ถูกต้อง การวิเคราะห์หลังจากนั้นก็ถูกต้อง แม้ในรายละเอียดอาจจะผิดพลาดไปบ้าง ถัดจากนั้น ก็คือ เรื่องของ การกระทำ นั่นก็คือ การเป็น VI สอนให้ผมรู้จักเลือกทำในสิ่งที่ถูกต้อง แทนที่จะทุ่มเททำสิ่งที่ผิด หรือไม่เป็นประโยชน์เท่าที่ควร ด้วยวิธีนี้ เราจะประสบความสำเร็จได้มากกว่าโดยไม่ต้องเหนื่อยมาก และนี่ก็นำมาสู่ประเด็นของการทำงานหรืออาชีพของคนเราที่ผมสังเกตเห็นว่า คนบางคนฉลาดหลักแหลมและทำงานหนักมากแต่เขาก็ไม่รวยซักที แต่บางคนไม่ได้มีไอคิวโดดเด่นอะไร ทำงานสบายๆ แต่กลับร่ำรวยกว่ามาก อะไรทำให้เป็นอย่างนั้น คำตอบของผม คือ เพราะคนแรก ทำงานที่ "ไม่ทำเงิน" ส่วนคนที่สอง ทำงานที่ "ทำเงิน"

งานที่ "ไม่ทำเงิน" งานแรกที่ผมจะพูดถึง คือ งานเอเยนซีโฆษณา ซึ่งต้องติดต่อลูกค้าเสนอแนวความคิด และผลิตหนังโฆษณาให้ลูกค้า เป็นงานที่หนักและใช้สมอง และมีความกดดันสูง คนที่ทำงานนี้ต้องทำงานจนดึกดื่นและเครียดสุดๆ แต่เงินเดือนและรายกลับไม่สูง เหตุผลเพราะรายรับที่ได้จากลูกค้าเพียง 10 ล้านบาท แต่ต้อง ใช้พนักงานและทรัพยากรจำนวนมาก ทำให้บริษัทจ่ายเงินให้ลูกจ้าง แต่ละคนได้ไม่มาก ตรงกันข้าม คนที่ทำงานเกี่ยวกับการบริหารมีเดีย หรือสื่อโฆษณาให้ลูกค้า ซึ่งอยู่ในธุรกิจเดียวกัน หรือบริษัทเดียวกัน มักทำงานสบายกว่า หน้าที่เขาคือ ซื้อเวลาโฆษณาทีวี วิทยุ หนังสือพิมพ์ และสื่ออื่นๆ ให้ลูกค้า ซึ่งมีข้อมูลอยู่แล้วในคอมพิวเตอร์ และสิ่งที่เขาทำอาจจะซ้ำๆ กับงานที่ทำให้กับบริษัทอื่นๆ ไม่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์มากนักไม่ต้องพูดถึงจำนวนคนที่จะต้องใช้ทำงาน แต่งานมีเดียกลับมีเม็ดเงินสูงมาก การทำแคมเปญแต่ละครั้งต้องใช้เงินเป็น 100 หรือ 200 ล้านบาท เพราะแค่ค่าโฆษณาทางทีวี นาทีละห้าหกแสนบาท และนี่ทำให้งานมีเดียเป็นงานที่ทำเงินให้กับบริษัท และส่งผลต่อมาถึงคนทำด้วย

งานด้านการผลิต เช่น การเป็นวิศวกรโรงงาน แม้เป็นงานที่หาง่าย และได้เงินค่อนข้างดีช่วงแรกๆ แต่ระยะยาวคนที่ทำงานด้านการเงิน จะทำเงินมากกว่า ทั้งๆ ที่การเป็นวิศวกร ต้องใช้ความรู้และความสามารถในการคิดคำนวณสูงกว่า และต้องทำงานในสภาพแวดล้อมที่แย่กว่า งานหนักกว่า เหตุผล คือ งานด้านการเงิน ใช้คนน้อยกว่า แต่ความสำคัญในแง่บริษัทสูงกว่างานวิศวกรรม บริษัทจึงจ่ายเงินให้แก่ผู้บริหารทางฝ่ายการเงินสูงกว่าทางด้านวิศวกรรมได้

ถ้าพูดถึงงานระดับล่างลงมา เช่น คนงานที่เป็นกรรมกรก่อสร้าง หรือคนงานในโรงงาน จะพบว่าพวกเขามีรายได้ที่น้อยกว่าคนที่ค้าขายหาบเร่ หรือแผงลอยมาก ทั้งๆ ที่ทำงานหนักกว่ามาก และเสี่ยงต่อร่างกายสูงกว่า หรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่แย่กว่า เหตุผลคงเป็นเรื่องของ "จิตใจ" หรืออารมณ์ความรู้สึก เช่น การรู้สึก "ตากหน้า" ถ้าต้องไปยืนขายของ รวมถึงเป็นคนที่ไม่ "กล้าเสี่ยง" หรือ "ไม่มีทุน" หรือไม่มีความสามารถในการ "จัดการ" ที่จะต้องวิ่งไปหาซื้อสินค้ามาผลิตและ/หรือขาย ต่างๆ เหล่านี้ ทำให้คนไม่ทำงานค้าขายทั้งที่รายได้ดีและสบายกว่ามาก ทำนองเดียวกัน อาชีพด้านบริการ โดยเฉพาะประเด็นการที่ต้อง "ตากหน้า" ก็ให้ผลตอบแทน หรือรายได้สูงกว่างานกรรมกรหรืองานการผลิต เช่น การเป็นแม่บ้าน หรือการเป็นพนักงานเสิร์ฟอาหาร หรือคนดูแลรับรถในสถานบริการหรู ได้รับทิปจากลูกค้าค่อนข้างมาก เมื่อเทียบกับเงินเดือนที่ได้รับ

งานที่มั่นคงมาก มีเวลาการทำงานที่แน่นอน ไม่ต้องตากหน้าหรือเผชิญกับแรงกดดันจากหัวหน้างาน และได้ผลตอบแทนแน่นอนไม่ขึ้นอยู่กับผลงาน เช่น งานราชการทั่วๆ ไป และงานการเป็นอาจารย์ในสถานศึกษา ไม่ใช่งานทำเงิน ตรงกันข้าม งานที่มีความไม่แน่นอนของรายได้สูงและต้อง "ตากหน้า" เพราะต้องไปเกี่ยวข้องกับคนอื่นในลักษณะที่ตนเองดูด้อยกว่า และงานที่ไม่มีเวลาทำงานแน่นอน เช่น งานการเป็นเซลส์แมน งานการเป็นนายหน้าค้าที่ดิน ตัวแทนขายประกัน คนขายสินค้าแบบขายตรง หรือแบบ "ลูกโซ่" งานเหล่านี้เป็นงานที่ทำเงิน คนที่ทำได้จะรวยได้ ขณะที่คนกลุ่มแรก โอกาสรวยมีน้อยมาก

พูดถึงดาราหนัง นักร้องและคนที่แสดงเพื่อการบันเทิง งานเหล่านี้เป็นงานที่หนัก มีรายได้ไม่แน่นอน ทำงานไม่เป็นเวลา แต่เอาเข้าจริงๆ ก็ไม่ใช่งานที่ทำเงินจริงๆ โดยเฉพาะตัวประกอบ แม้แต่ดาราที่ "มีระดับ" การแสดงก็ไม่ได้ทำเงินได้มากมายอย่างที่คิด สิ่งที่ทำเงินจริงๆ ในวงการนี้ อยู่ที่การได้เป็นพรีเซ็นเตอร์ในการโฆษณาสินค้า หรือโชว์ตัวตามอีเวนท์ต่างๆ ซึ่งเป็นงานที่เบา และใช้เวลาทำน้อย แต่ได้เงินมากกว่าการแสดงมาก นี่อาจคล้ายๆ กับกรณีของเอเยนซีกับการบริหารมีเดีย คือ คุณไม่สามารถจะได้งานพรีเซ็นเตอร์ ถ้าคุณไม่ได้แสดงหนังที่ทำให้คนรู้จักและชื่นชอบ

การ "ทำเอง" กับการ "ซื้อ" นี่ก็มีประเด็นเรื่องงานทำเงินกับงานไม่ทำเงิน มีเรื่องพูดกันในหมู่นักบริหารที่ต้องการลดต้นทุน ซึ่งคือเรื่องเดียวกับการ "ทำเงิน" ว่า การลดต้นทุนการผลิต ทางหนึ่ง คือ ให้วิศวกรพยายามหาทางลดต้นทุน โดยตัดค่าใช้จ่ายและต้นทุนต่างๆ ซึ่งมีตั้งแต่การศึกษากระบวนการผลิตอย่างลึกซึ้งว่า แต่ละกระบวนการเราจะปรับปรุงอย่างไรจะช่วยลดต้นทุนได้ แต่ในที่สุดแล้ว ผลมักจะออกมาว่าเราลดได้เพียง 3-4% แต่อีกหนทางหนึ่ง คือ อาจจะหาทางใหม่ เช่น แทนที่จะผลิตเอง เราไปซื้อจากคนอื่น หรือไป "ต่อรอง" กับคนที่ขายของ หรือรับทำงานให้เราให้ลดราคาลงมา งานนี้เราใช้คนทำเพียงคนสองคนก็ได้แล้ว และสิ่งที่เรา "ประหยัด" ได้ อาจจะ 10-15% ดังนั้น จะไปทำงานหลังขดหลังแข็งไปทำไม

การลงทุนเป็นความ "สุดยอดของงานทำเงิน" เพราะใช้พลังงานน้อยมาก ว่า ที่จริงคุณแทบไม่ต้องแม้แต่จะจับปากกา สิ่งที่คุณทำอาจอยู่แต่ในสมอง คนอาจไม่รู้ว่าคุณกำลังทำงานอยู่ แต่ถ้าคุณทำงานนี้ได้ดีมาก ผลตอบแทนจะมหาศาล แน่นอน การลงทุนที่จะให้ผลตอบแทนได้ต้องมีเงินลงทุน รายได้ขึ้นอยู่กับเงินต้นด้วย ถ้าเงินต้นน้อย การลงทุนอย่างเดียวโดยไม่ทำงานอื่นด้วยก็ยากที่จะทำเงิน ถ้าคุณเป็นคนมีเงินอยู่แล้ว หรือเป็นคนที่จะมีเงินจากทางอื่นเพิ่มขึ้นมาเรื่อยๆ คุณก็ไม่มีเหตุผลจะหลีกเลี่ยงจากการลงทุน ซึ่งเป็นกิจกรรม หรืองานที่ "ทำเงิน" มากๆ นั่นก็คือ ทำงานน้อยแต่เวลาได้เงิน ได้มากกว่างานอื่นๆ ... มาก

บทความนี้ลงในกรุงเทพธุรกิจออนไลน์เมื่อ 17 มกราคม 2555